Қызылорда облысындағы «Ақниет» ҚҚ өкілдігінің психолог-консультанты Аяғанова Алмагүл Жанділдақызы «Өңірлердегі түсіндіру және оңалту жұмыстарын жүргізудің бірыңғай тетіктерін қамтамасыз ету» жобасын іске асыру шеңберінде Қызылорда облысы бойынша ҚАЖД мамандары үшін бас бостандығынан айырылған азаматтардың суицидтік мінез-құлқы және аутоагрессияның алдын алу жолдары атты оқыту семинарын өткізді. Семинар басрысында бас бостандығынан айырылған азаматтардың суицидтік мінез -құлық ерекшеліктері, аутоагрессияның алдын алу жолдары талданды.

 

Сотталған адамның жеке басын, оның психикасы мен мінез-құлқын түзетуді мынадай бағыттар бойынша жүргізуге болады:

 

1. Психикалық жарақаттың әсерін бейтараптандыру. Тікелей және жанама, жеке психиканың және мінез-құлықтың басқа компоненттері арқылы (бұл ереже барлық басқа тармақтарда қолданылады).

 

2. Кінә сезімі (деректер процесте анықталады әңгімелесу). Рационалды психотерапия, NLP (жағдайды жаңа түсіндірумен және өтеумен, кешіріммен ойнау), когнитивті психотерапия, «символдрама» (шалғын, гүл, тоған, тау, жануар, қарт, әже, ертегі терапиясы, психологиялық метафоралар, сөздер).

 

3. Олқылық және өзін-өзі бағалау кешені (Лири тесті, өзін және басқаларды бағалау сауалнамасы). НЛП, когнитивная психотерапия, «символдрама».

 

4. Отбасылық қатынастар арқылы берілетін генеалогиялық бейсаналық ақпарат (деректер суицидентпен және оның туыстарымен әңгімелесу барысында анықталады - «алғашқы суицидте» болған психожарақаттар анықталады - туысы). Бейсаналық психотробуманы түзету - «бірінші суицидтегі» - туысқандағы суицидтің себептері үшін қайшылықтар мен сәйкессіздіктерді түсіну, айту, қайта ойлау.

 

5. Ішкі ортамен тұлғааралық қарым-қатынас (әлеуметтік-психологиялық деңгей): деректер әңгімелесу,сауалнама - өзін - өзі және өзгелердің көзқарасында бағалау барысында анықталады.

 

6. Когнитивтік деңгей (сауалнама, әңгіме - суицидтік мінез-құлыққа, психожарақат, өзін-өзі бағалауға және т.б. байланысты нанымдар). Когнитивтік психотерапия әдістері.

 

7. Эмоционалды-бұлшықет (деректер әңгіме барысында анықталады). Бұл аймақтар табиғи түрде босаңсыған және оң эмоциялармен байланысты болған кезде травматикалық жағдайдың жарқын көрінісі және бұлшықет блоктарын, кейінгі релаксациямен немесе суреттермен қабаттасуды анықтау. Лоуэн4 әдісін қолдануға болады.

 

8. Өлім инстинкті (инстинктивті деңгей): Өлім инстинктін (мортидо) өмір инстинкттерімен алмастыру (либидо).

 

9. Психологиялық қорғаныс механизмінің деңгейі («өмір салты»). Когнитивті және рационалды психотерапияны, НЛП, астарлы әңгімелерді қолдана отырып, біртіндеп ауыстыру.

 

10. Мінез-құлық деңгейі (деректер әңгіме барысында анықталады). Қарсыласу терапиясы, танымдық (ынталандыру - ойдың өзгеруі, сезім, назар аудару - өзін - өзі бақылау және өзгерістерді басқару) және биологиялық кері байланыс (ынталандыру - реакция-өзін-өзі бақылау және өзгерістерді басқару).

 

11. Кинестетикалық деңгей (қорқыныш, алаңдаушылық, өз-өзіне күмәндану сезімін қолдайтын сезімдер) (деректер әңгіме барысында анықталады).

 

12. Танымдық процестер: ішкі және сыртқы назар, қабылдау, ойлар, бейнелер, көріністер (мәліметтер әңгіме барысында анықталады).

 

«Өңірлердегі түсіндіру және оңалту жұмыстарын жүргізудің бірыңғай тетіктерін қамтамасыз ету» әлеуметтік жобасын Азаматтық бастамаларды қолдау орталығының қамқорлығымен «Ақниет» АНОО» ҚҚ іске асыруда.